Z wpisu dowiesz się jm.in. jakie są rodzaje obudowy urządzeń przeznaczonych do stref zagrożonych wybuchem oraz co dokładnie oznacza klasyfikacja ex-d, ex-i oraz ex-ia. Sprawdź!
Przestrzeń, w której, w związku z obecnością substancji palnych takich jak gazy, pary, mgły bądź pyły z powietrzem, może wystąpić atmosfera wybuchowa, nazywamy strefą zagrożenia wybuchem.
W przestrzeniach zagrożonych wybuchem istnieje konieczność stosowania rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo pracy i urządzeń iskrobezpiecznych odpornych na eksplozje.
Strefa ex to przestrzeń, w której występuje atmosfera wybuchowa, zawierająca mieszaninę z powietrzem substancji palnych
Miejsca pracy, w których może wystąpić atmosfera wybuchowa. klasyfikuje się uwzględniając strefy zagrożenia wybuchem, zgodnie z wymogami § 5.1. Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010r. „w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej” (Dz. U. 2010 nr 138 poz. 931).
Wyróżniamy strefy dla gazów, par i cieczy/pyłów, proszków i włókien:
Strefa 0/20 – atmosfera wybuchowa występuje stale lub często
Strefa 1/21 – atmosfera wybuchowa może wystąpić czasami
Strefa 2/22 – atmosfera wybuchowa nie występuje w warunkach normalnej pracy, a jeśli się pojawi to utrzymuje się przez krótki okres
grupa I – urządzenia przeznaczone do użytku w kopalniach o zagrożeniu metanowym
grupa II – rządzenia przeznaczone do użytku w innych miejscach niż kopalnie o zagrożeniu wybuchem metanu
W ramach grupy II:
Kategoria 1 – urządzenia zapewniające bardzo wysoki poziom zabezpieczenia, przeznaczone do stref 0,1 i 2
Kategoria 2 – urządzenia z wysokim poziomem zabezpieczenia, dedykowane do stref 1 i 2
Kategoria 3 – urządzenia zapewniające normalny poziom zabezpieczenia, odpowiednie do zastosowania w strefie 2
Do kategorii przyporządkowana jest litera G w przypadku stref gazowych, a D w strefach pyłowych.
Urządzenia przeznaczone do użytku w strefach zagrożonych wybuchem są zbudowane w zapewniający bezpieczeństwo sposób. Zastosowane zostały w nich m.in.:
obudowy uniemożliwiające przeniesienie wybuchu z obudowy do otoczenia
iskrobezpieczne przewody
Poszczególne rodzaje budowy przeciwwybuchowej objęte są normami, w których szczegółowo określone zostały wymagania dotyczące ich konstrukcji oraz badań elektrycznych. Na tej podstawie urządzeniom zostały przypisane symbole, np.:
ex-d – obudowa ognioszczelna
ex-e – budowa wzmocniona
ex-ia, ex-ib, ex-ic – wykonanie iskrobezpieczne o różnych poziomach zabezpieczenia
ex-ma, ex-mb – hermetyzacja o różnych poziomach zabezpieczenia
ex-o – zestyki zanurzone w cieczy izolacyjnej
Ex-i to symbol ochrony przeciwwybuchowej, w której energia elektryczna wewnątrz urządzenia została ograniczona do poziomu, który nie może spowodować zapłonu lub nagrzania się powierzchni urządzenia. Przykładami urządzeń oznaczonych "ex i" są wzmacniacz separacyjny JUMO do strefy Ex oraz przełącznik pływakowy do strefy ex z serii JUMO NESOS.
Ochrona typu "ex-i" dzieli się na trzy podtypy: "ia", "ib" oraz "ic", zależnie od poziomu zabiezpieczenia.
"Ia" to najwyższy typ ochrony przeznaczony do stosowania w strefie 0 i oznacza on, że ochrona przed zapłonem jest gwarantowana nawet podczas wystąpienia kombinacji dwóch usterek w czasie pracy urządzenia; typ "ib" zabezpieczenia przeciwwybuchowego pozwala na wystąpienie jednej usterki podczas pracy. Typ "ic" gwarantuje ochronę przed zapłonem urządzenia w trakcie normalnego działania, bez usterek.
Przykładem urządzenia z typem ochrony "Ex-i" jest wzmacniacz separacyjny JUMO
Ex-d to powszechnie stosowany typ ochrony określany jako "ognioszczelny" lub "przeciwwybuchowy". Oznacza to, że obudowa urządzeń "ex-d" została zaprojektowana w taki sposób, że w przypadku wystąpienia eksplozji płomień zostanie zatrzymany wewnątrz obudowy i nie rozprzestrzeni się na zewnątrz.
Obudowa ex-d posiada:
przewody odprowadzające płomienie, które umożliwiają ochłodzenie gazów spalania powstałych podczas wybuchu
grube ściany zapobiegające podniesieniu temperatury zewnętrznej powierzchni obudowy do poziomu zagrażającego eksplozją
Takimi urządzeniami są np. przetworniki ciśnienia JUMO dTRANS p20 Ex d oraz przetwornik różnicy ciśnień Ex dTRANS p20 DELTA Ex d | JUMO.
Ogranicznik temperatury bezpieczeństwa JUMO safetyM STB/STW Ex
Gdy masz już wiedzę na temat strefy zagrożenia wybuchem, kategorii oraz oznaczeń obudów urządzeń do nich przeznaczonych, możemy przejść do omówienia głównej różnicy między urządzeniami "ex-d" oraz "ex-i". Odróżnia je od siebie ich przystosowanie do pracy w różnych strefach zagrożenia wybuchem. Wyjaśnimy to krótko na podstawie normy PN-EN 60079-11:
Urządzenia elektryczne z typem ochrony atex "ex-ia" to sprzęt “Kategorii 1G/1D” i, ze względu na bardzo wysoki stopień ochrony, może być stosowany w strefie zagrożonej wybuchem 0,1 i 2.
Urządzenia elektryczne z typem ochrony "ex-d" to sprzęt “Kategorii 2G” z wysokim stopniem ochrony przeciwwybuchowej. Nadaje się do użytku w strefach 1 i 2, lecz nie może być zastosowany w strefie 0.
Potrzebujesz pomocy w wyborze urządzenia do miejsca mającego atmosferę wybuchową? Skontaktuj się z nami – nasi specjaliści czekają na Ciebie!
